Budyń jaglany – pomysł na zimowy deser
Jest aksamitny, lekkostrawny i pożywny, a dzięki głównemu składnikowi – kaszy jaglanej – zapewnia również dużą dawkę cennych dla zdrowia witamin oraz minerałów. Budyń jaglany znakomicie komponuje się z rozmaitymi dodatkami: owocami, bakaliami czy czekoladą.
Kasza jaglana bywa nazywana "królową polskich kasz", ponieważ od wieków gości na naszych stołach. Pozyskuje się ją z łuskanych ziaren prosa, czyli najstarszej rośliny uprawianej przez człowieka, o czym świadczą archeologiczne znaleziska z epoki neolitu.
Szczególnie dużą popularnością "jagły" cieszyły się w średniowieczu, co potwierdza lektura odkrytych przez historyka Józefa Peszke rachunków z dworu Władysława Jagiełły. "Król, królowe, królewna, książęta i księżne, dostojnicy, panowie, urzędnicy, dworzanie, czeladź zamkowa, na koniec służba wszelaka, czy w piątki, czy w świątki, wszyscy spożywają jagły, nieraz po dwa razy dziennie; obok grochu są one potrawą pospolicie jadaną najczęściej i słusznie do narodowych naszych załączane być powinny, pomimo że dzisiaj rzadziej na stołach naszych się pokazują" – pisał Peszke w "Gazecie Domowej" ze stycznia 1904 r.
Nasi przodkowie przyrządzali kaszę jaglaną na wiele sposobów, często również na słodko. Na Podkarpaciu do dziś jada się kukiełkę – ciasto drożdżowe z farszem z "jagłów" i suszonych śliwek. Na Podlasiu, zwłaszcza w okolicach Białegostoku, pragnienie gasi się buzą, napojem z kaszy jaglanej, z dodatkiem rodzynek, cytryny i cukru.
Zobacz też: Domowa zupa ogórkowa. Przepis Joli Caputy
W wielu regionach Polski od dawna jada się również budyń jaglany, którego walory docenimy szczególnie jesienią i zimą, gdy zwiększa się zapotrzebowanie na specjały pożywne oraz rozgrzewające.
Kasza jaglana – wartości odżywcze
Bazą budyniu jest oczywiście kasza jaglana, nie tylko smaczna i lekkostrawna, ale również kryjąca wiele cennych składników odżywczych. Żadna inna kasza nie dostarcza tak dużo chroniącego przed anemią żelaza, miedzi (pozytywnie wpływa na pracę mózgu czy serca) czy krzemu (zapewnia mocne kości, paznokcie i włosy, a także elastyczność naczyń krwionośnych i skóry). Jest skarbnicą łatwo przyswajalnego białka oraz lecytyny zapewniającej prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, poprawiającej pamięć i zapobiegającej nadwadze (rozbija spożywane tłuszcze na małe cząstki). Kryje w sobie bogactwo witamin z grupy B (B1, B2, B6).
Ponadto kasza jaglana jest, obok gryczanej, jedną z niewielu kasz wykazujących działanie zasadotwórcze, dzięki czemu pomaga w przywracaniu równowagi kwasowo-zasadowej. Sprzyja także usuwaniu szkodliwych produktów przemiany materii oraz wzmacnianiu odporność. Nie zawiera glutenu. Ze względu na swoje właściwości może być spożywana nawet przez niemowlęta.
Budyń jaglany – jak go zrobić
Kasza jaglana ma lekko gorzki smak. Jak się go pozbyć, by nie "popsuł" budyniu? Sposobów jest kilka. Najprostszy to kilkukrotne opłukanie kaszy na sicie, pod strumieniem wody (według jednych teorii powinna być zimna, według innych – bardzo ciepła). Skuteczną metodą na pozbycie się goryczki jest uprażenie kaszy na suchej patelni lub w garnku (nie zapominając o częstym potrząsaniu naczyniem, by uniknąć przypalenia produktu). Gdy poczujemy przyjemny, orzechowy aromat to znak, że kasza nadaje się do dalszej obróbki.
By przygotować budyń jaglany zalewamy kaszę (około pół szklanki) 2-3 szklankami mleka, krowiego lub roślinnego (kokosowego, migdałowego, owsianego) i gotujemy na małym ogniu, aż do wchłonięcia całego płynu i zmiękczenia ziaren, zazwyczaj 15-20 minut. Na tym etapie możemy dodać np. pokrojone daktyle, 1-2 łyżki kakao albo kilka kostek gorzkiej czekolady, które dorzucamy pod koniec gotowania.
Miękką kaszę przekładamy do blendera. Dolewamy jeszcze trochę mleka (ewentualnie soku owocowego, np. malinowego), ilość płynu zależy od tego, jaką konsystencję budyniu chcemy uzyskać. Teraz czas na dodatki, których dobór zależy od naszej fantazji i preferencji smakowych. Mogą to być np.: łyżka oleju kokosowego lub masła orzechowego, garstka orzechów (włoskich lub nerkowców), przesmażone maliny, banan, miód albo syrop klonowy, sok z cytryny, kilka cząstek mandarynki.
Wszystko miksujemy. Dość długo, aż do uzyskania aksamitnej masy. Budyń jaglany można jeść na ciepło lub po schłodzeniu. Z dodatkiem świeżych owoców (np. borówek) lub dżemu, skarmelizowanych bananów czy startej czekolady.
Chcesz się pochwalić swoimi kulinarnymi osiągnięciami? Masz ciekawy przepis? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl