Przyprawy, które leczą

Najlepsze są oczywiście świeże, dopiero co zerwane w przydomowym ogródku lub postawionej na oknie doniczce, ale nawet suszone (o ile są odpowiednio przechowywane) potrafią wywierać zbawienny wpływ na nasz organizm. Sięgajmy więc po ziołowe rozmaitości, wyświadczając przysługę nie tylko podniebieniu, ale i całemu ciału.

Popularny dodatek do zup, mięs oraz kapusty, znany w Polsce już od czasów pierwszych Piastów, działa rozkurczowo na przewód pokarmowy, skutecznie zapobiegając wzdęciom oraz zmniejszając dolegliwości trawienne. Pobudza także apetyt, pracę układu krwionośnego i nerwowego; działa moczopędnie, a u kobiet karmiących piersią wspomaga wytwarzanie mleka.

Chodzi o lebiodkę pospolitą, szczególnie chętnie stosowaną w potrawach kuchni śródziemnomorskiej, od pizzy, spaghetti i pieczeni po dania pomidorowe oraz lekkie sałatki. Przyprawa ta wzmaga wydzielanie soku żołądkowego oraz żółci, co ułatwia trawienie - zwłaszcza ciężkich, sycących dań - oraz przyswajanie składników odżywczych zawartych w pokarmie.

Ostry smak nadaje mu allicyna - związek bogaty w siarkę, mający wręcz zdumiewające właściwości. Działa silnie bakteriobójczo, przeciwwirusowo oraz grzybobójczo (czosnek był zresztą stosowany do zwalczania różnych infekcji, które dziś pokonujemy z pomocą antybiotyków) - ale wyłącznie w stanie świeżym, przed pieczeniem czy smażeniem. Ponadto obniża poziom złego cholesterolu i trójglicerydów we krwi, dzięki czemu działa przeciwmiażdżycowo. Na koniec zwiększa wydzielanie soków trawiennych oraz zapobiega nadmiernej fermentacji jedzenia w układzie pokarmowym.

Biorąc pod uwagę powszechność jego stosowania - do mięs na zimno i gorąco, zup, sałatek, sosów, kanapek czy zapiekanek - tym bardziej warto docenić, że pieprz zwiększa ukrwienie tkanek oraz pobudza wydzielanie soków trawiennych, ułatwiając przyswajanie ciężkich potraw. Warto przy tym pamiętać, że zbyt duża ilość tej przyprawy może drażnić przewód pokarmowy.

Świetnie harmonizuje z rybami, dziczyzną, lekkimi zupami oraz sałatkami, podkreślając ich smak. Na dodatek działa bakteriobójczo i przeciwzapalnie, reguluje pracę układu trawiennego, zapobiega wzdęciom. Jest też popularnym składnikiem syropów na kaszel, ponieważ ułatwia odkrztuszanie, rozrzedzając zarazem wydzieliny dróg oddechowych. Nie można go jednak stosować w nadmiarze ze względu na zawartość tymolu - związku trującego w zbyt dużych ilościach.

Stosowany głównie w daniach ciężkostrawnych (jak tłuste mięsa, flaczki, zupa fasolowa czy grochowa), likwiduje wzdęcia, pobudza wydzielanie enzymów trawiennych, zapobiega też nadmiernej fermentacji w jelitach. W niewielkim stopniu działa przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie.

Jako składnik zup, dań z pomidorów bądź sera oraz niemal wszystkich charakterystycznych potraw kuchni śródziemnomorskiej bazylia reguluje pracę żołądka i jelit, pobudza apetyt, likwiduje wzdęcia. Ponadto wzmacnia układ nerwowy.

Dodana do mięsa, sosu lub sałatki, nadaje daniu silny pikantny smak. Działanie to zawdzięczamy kapsaicynie - alkaloidowi, który działa przeciwbakteryjnie, a według najnowszych badań naukowych także przeciwnowotworowo. Pobudza też wydzielanie soków żołądkowych oraz poprawia apetyt.

Nadaje potrawom delikatnego ziołowego aromatu, znakomicie komponuje się więc z drobiem i rybami, a także niektórymi zupami. Stosowana w kuchni, wzmacnia odporność organizmu i pomaga regulować poziom cukru we krwi.

Idealny do dziczyzny, potraw z baraniny oraz ciemnych sosów, jałowiec przyspiesza proces trawienny, ułatwia wydalanie nadmiaru wody oraz zapobiega wzdęciom.

mb