Przedawkować marchewkę
W rozsądnych dawkach marchewka jest niezwykle cennym składnikiem dobrze zbilansowanej diety. Nie tylko jest jednym z pierwszych bezmlecznych posiłków podawanych niemowlętom, ale ze względu na jej liczne właściwości lecznicze, polecana jest też osobom starszym.
- Zawarte w marchwi składniki działają dobroczynnie na wątrobę i wspomagają pracę żołądka - mówi Ilona Cichecka, specjalistka ds. żywienia człowieka z kliniki Invicta. - Marchew ma także ogromną wartość odżywczą. Zawiera cukry m.in. sacharozę i glukozę, białko, karotenoidy, a w szczególności alfa-karoten i beta-karoten. To właśnie one decydują o barwie tego warzywa, a dla człowieka są podstawowym źródłem prowitaminy - wyjaśnia dietetyk. - Marchewka zawiera też luteinę, sód, potas, magnez, wapń, fosfor, mangan, żelazo, kobalt, miedź, cynk, fluor, jod oraz witaminy: E, K, H, B1, B2, B3, B5, B6, C i cholinę. Już 10 dag marchewki wystarczy, by zaspokoić dzienne zapotrzebowanie organizmu na witaminę A - dodaje specjalistka.
Paradoksalnie to właśnie jedna z największych zalet marchwi, czyli wysoka zawartość prowitaminy A, w nadmiarze może nam zaszkodzić. - Prowitamina A obecna w tym warzywie to cała grupa związków (karotenoidów). Za najważniejszy z nich uważa się beta-karoten. Z niego organizm najłatwiej w jelitach tworzy retinol. Retinol magazynowany jest w wątrobie. Wykorzystywanie retinolu i beta-karotenu jako witaminy A w naszym organizmie nie jest jednakowe. Całkowite wykorzystanie beta-karotenu jest 6-krotnie mniejsze niż retinolu - tłumaczy specjalistka ds. żywienia człowieka.- Nadmierne spożycie witaminy A może być toksyczne i powodować przykre skutki - powiększenie wątroby, nadmierną pobudliwość, ból głowy, osłabienie czy choroby skóry oraz zaburzenia wzroku - dodaje Ilona Cichecka.
Na długotrwałe stosowanie dużych dawek beta-karotenu powinny przede wszystkim uważać osoby palące. - Norma dobowa to 1,3 - 2,9 mg. Przyjmowanie przez dłuższy czas ponad 20 mg beta-karotenu dziennie u osób palących papierosy może indukować procesy nowotworowe - tłumaczy dietetyczka. - Objawy niepożądane po przedawkowaniu to przede wszystkim bóle brzucha i biegunka. Najbardziej znanym symptomem nagromadzenia karotenów w organizmie jest przejściowa hiperpigmentacja (przebarwienia skóry) - karotenodermia.
Wiele osób sięga po marchewkę, a szczególnie sok marchwiowy, przede wszystkim dlatego, że poprawia ona koloryt skóry. Niestety to właśnie ten smaczny sok jest najbardziej zdradliwy. Mało kto byłby bowiem w stanie zjadać każdego dnia tak dużo marchwi, by przesadzić z ilością beta-karotenu. Pod postacią soku jest to znacznie łatwiejsze. - Zalecana dawka dobowa witaminy A to 900 µg dla mężczyzn, 700 µg dla kobiet i 400-500 µg dla dzieci. Tymczasem 100 ml świeżo wyciśniętego soku marchwiowego zawiera 437 µg witaminy A. Oznacza to, że tylko jednen sok o pojemności 250 ml w przypadku dzieci, a nawet dorosłych kobiet, już przekracza dzienną normę - mówi Ilona Cichecka. - Nie musimy się jednak obawiać hiperwitaminozy spożywając marchewkę z zupy, gdyż wysoka temperatura negatywnie wpływa na ilość tej witaminy.
Szklanka soku dziennie nie może nam zaszkodzić. Jeśli jednak sięgamy po niego codziennie przez wiele dni, z pewnością pojawią się objawy przedawkowania. Będą jeszcze silniejsze, jeśli oprócz picia soków, będziemy też spożywać świeżą marchewkę np. w postaci surówek. - W przypadku przedawkowania beta-karotenu uwagę zwraca przede wszystkim zmiana kolorytu skóry. W takiej sytuacji należy odstawić sok do czasu cofnięcia się zmian - radzi dietetyk. - Jeśli chcemy zadbać o ładniejszy koloryt skóry wystarczy pić jeden sok marchwiowy 2-3 razy w tygodniu. Musimy też pamiętać, że witaminę A czerpiemy również z innych produktów żywnościowych np. zielonych warzyw - dodaje ekspertka.
Zobacz, jak powstają koktajlowe marchewki "baby carrots"
AD/mmch/kuchnia.wp.pl