Kugel. Ziemniaczany specjał z piekarnika

Słowo kugel pochodzi z języka niemieckiego, w którym oznacza kulkę. Jest to nawiązanie do kształtu tej zapiekanki, pieczonej zwykle w okrągłym garnku w piecu. Kuchnia żydowska, z racji dawnej bliskości naszych narodów, wywarła silny wpływ na regionalną kuchnię polską. To kulinarne przenikanie się kultur łatwo pokazać na przykładzie tej potrawy, choć zarówno placki ziemniaczane, jak i gołąbki również można przypisać tym wpływom. Zapiekanka ziemniaczana wędrowała po Polsce, a oprócz kolejnych wariantów otrzymywała również nowe nazwy. Mamy więc babkę ziemniaczaną na Podlasiu, rejbak na Kurpiach, kartoflak na Mazurach i Śląsku, pyrczok w Wielkopolsce, przesiedleńcy ze Lwowa mówili zaś na nią bulbynek. Kugel, tradycyjna potrawa świąteczna i szabatowa, to rodzaj zapiekanki ziemniaczanej z jajkami i cebulą, wypiekanej w piecu. Czasami dodawano do ciasta kaszę, ryż czy kapustę. W wersji deserowej dochodziły makaron i owoce, np. rodzynki. Podawano go jako danie główne, dodatek lub w wersji słodkiej.

• 1 kg ziemniaków
• 2 cebule
• 2 jajka
• 1 płaska łyżeczka proszku do pieczenia
• 1/2 łyżeczki startej gałki muszkatołowej
• 100 g mąki pszennej
• sól
• pieprz
• olej do smażenia

• Ziemniaki obierz i zetrzyj na tarce o małych oczkach. Przełóż je na sitko i pozwól odcieknąć przez ok. 10 minut.
• Cebulę drobno pokrój i podsmaż na złoto na oleju. Odsączone ziemniaki przełóż do miski, dodaj do nich podsmażoną cebulę i pozostałe składniki. Wszystko dobrze wymieszaj.
• Rozgrzej piekarnik do 220 st. C. Forma do pieczenia kugla powinna być na tyle wysoka, żeby wlana masa miała wysokość 5 cm, a do brzegu pozostawało co najmniej 2 cm. Keksówka będzie idealna.
• Do formy wlej 3 łyżki oleju i wstaw ją do piekarnika na 5 minut. Ostrożnie, żeby się nie poparzyć, wyjmij formę z piekarnika i rozprowadź olej po ściankach. Jeśli masz jednak pietra, to po prostu wyłóż foremkę papierem do pieczenia i posmaruj go olejem. Teraz wlej masę ziemniaczaną. Wyrównaj wierzch.
• Wstaw kugel do piekarnika i piecz 10 minut, a następnie zmniejsz temperaturę do 180 st. C i piecz jeszcze 50 minut. Wierzch powinien być zrumieniony, a środek twardy. Odstaw formę, by lekko wystygła.
• Kugel możesz jeść na gorąco lub na zimno. Jeśli zostanie na następny dzień, pokrój go w plastry o grubości 2 cm, podsmaż na maśle na złoto i zjedz z tłustą kwaśną śmietaną i koperkiem.

Przepis pochodzi z książki Katarzyny i Zofii Pilitowskich "Ziemniak"