Wybieramy śmietankę do kawy

Większość Polaków nie wyobraża sobie dnia bez kawy, do której chętnie dodajemy śmietankę. Tylko czy wybieramy ją z głową? Na rynku dostępnych jest wiele produktów tego typu – śmietanka UHT, pasteryzowana, w proszku, mleko skondensowane słodzone i niesłodzone. Który produkt jest najzdrowszy? Przyjrzeliśmy się ich składowi. Sprawdź, co odkryliśmy.

Kawa jest jednym z najchętniej wybieranych napojów przez Polaków – takie wnioski płyną z badania przeprowadzonego przez INSE Research na zlecenie marki MK Cafe. Aż 80 proc. z nas sięga po nią regularnie, z czego spora grupa – przynajmniej raz dziennie. Prawie co drugi Polak zaczyna dzień od kawy z mlekiem, natomiast 34 proc. badanych – od filiżanki espresso. Z badania „Polska na talerzu 2014” dowiadujemy się, że kawę wolimy parzyć w domu.

Wielu Polaków wybiera napój z dodatkiem śmietanki. Picie zabielonej kawy ma bardzo długą tradycję. Już w „Panu Tadeuszu” Adam Mickiewicz pisał: „Wiadomo, czym dla kawy jest dobra śmietana;/ Na wsi nie trudno o nię: bo kawiarka z rana,/ Przystawiwszy imbryki, odwiedza mleczarnie,/ I sama lekko świeży nabiału kwiat garnie./ Do każdej filiżanki w osobny garnuszek,/ Aby każdą z nich ubrać w osobny kożuszek”.

Sprawdzamy

Wybór dodatku to jednak niełatwe zadanie, gdy się spojrzy na mnogość produktów spożywczych. Śmietanki w płynie i w proszku, mleczko, zabielacz – na co się zdecydować? Najpierw przyjrzyjmy się składowi takich artykułów.

Śmietanka łowicka UHT (Łowicz, zawartość tłuszczu 10 proc.): śmietanka, karagen – stabilizator.

Mleko zagęszczone niesłodzone (Gostyń, zawartość tłuszczu 7,5 proc.): mleko, stabilizatory (fosforan disodowy, cytrynian trisodowy).

Zabielacz do kawy i herbaty z magnezem (Cremona, Anin): syrop glukozowy, utwardzony tłuszcz roślinny (31,4 proc.), węglan magnezu, białka mleka, stabilizatory: E 340 (ii) i E 452 (i), emulgatory: E 471 i E 472 e, substancja przeciwzbrylająca E 341 (iii), barwnik: beta karoten. W zakładzie używane są również soja i gluten.

Analizujemy – śmietanka

Jeśli chcemy mieć śmietankę do kawy najlepszej jakości, pamiętajmy, że im krótsza lista składników, tym lepiej.

W wybranym przez nas produkcie uwagę może zwrócić karagen (E 407), który wykorzystywany jest w przemyśle spożywczym jako substancja zagęszczająca lub stabilizująca. To składnik, z którym nie należy przesadzać. Z raportu amerykańskiej organizacji Cornucopia Institute (marzec 2013) wynika, że karagen może szkodzić ludziom i zwierzętom, m.in. wywołując zapalenie w układzie pokarmowym, a także osłabiając działanie pożytecznych enzymów w komórkach.

Dopuszczalne dzienne spożycie karagenu wynosi 75 mg na każdy kilogram masy ciała.

Jeśli chodzi o śmietankę, trzeba wyjaśnić znaczenie skrótu UHT (z ang. ultra-high temperature processing). To metoda sterylizacji produktów spożywczych polegająca na błyskawicznym, 1-2-sekundowym podgrzaniu ich do ponad 100 stopni C (zazwyczaj 135-150 stopni) i błyskawicznym schłodzeniu do temperatury pokojowej. Proces ten całkowicie niszczy florę bakteryjną.

W sklepach dostępne są też pasteryzowane śmietanki do kawy. To sposób konserwacji produktów spożywczych poprzez podgrzewanie (maksymalnie do 100 stopni, zwykle 60-90) w celu zniszczenia lub zahamowania wzrostu drobnoustrojów chorobotwórczych bądź enzymów, przy zachowaniu smaku i bez obniżenia wartości odżywczych. Dzięki pasteryzacji zostaje zachowanych więcej składników odżywczych. Strata witamin w mleku UHT jest większa niż w pasteryzowanym, ma ono też nieco inny smak, za to można je przechowywać przez dłuższy czas.

Analizujemy – mleko zagęszczone

Wśród Polaków nie brakuje również zwolenników mleka zagęszczonego. Lepiej wybierać niesłodzone – 100 g takiego produktu o zawartości tłuszczu 7,5 proc. ma 131 kcal, natomiast taka sama ilość mleka słodzonego (8 proc. tłuszczu) – 330 kcal. Czym natomiast są fosforan disodowy i cytrynian trisodowy, które tam znajdziemy? To dodatki umożliwiające utrzymanie pierwotnych właściwości konkretnej substancji, zapobiegające niekorzystnym przemianom chemicznym albo je opóźniające.

Fosforan disodowy – E 339 (ii) uznawany jest za produkt nieszkodliwy. Jego spożycie nie wywołuje efektów ubocznych. Maksymalna dzienna dawka to 70 mg na każdy kilogram masy ciała. Nieszkodliwy jest także cytrynian trisodowy - jak E 331 (iii). Sole sodowe ulegają rozkładowi, a organizm przyswaja je bez skutków ubocznych. Nie ma ograniczeń co do dziennego spożycia.

Analizujemy – zabielacz

Lepiej natomiast z daleka trzymać się od śmietanek w proszku. Skład takich produktów to cała tablica Mendelejewa. Wymieniony na pierwszym miejscu w zabielaczu do kawy i herbaty z magnezem syrop glukozowy uważany jest za produkt powodujący nadwagę i otyłość, zwiększa także ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2, a przy tym podwyższa stężenie złego cholesterolu LDL i trójglicerydów. To po prostu zagęszczony wodny roztwór cukrów prostych i niskocząsteczkowych wielocukrów otrzymany w wyniku hydrolizy skrobi.

Unikać należy także produktów zawierających utwardzony tłuszcz roślinny – są to bardzo szkodliwe tłuszcze trans, nazywane „cichym zabójcą”. Z analiz Europejskiego Biura ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) wynika, że ich spożycie podwyższa stężenie złego cholesterolu w organizmie oraz zwiększa ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca. Utwardzony tłuszcz roślinny przyczynia się także do tycia.

W zabielaczu uwagę trzeba zwrócić na E 340 (ii) – to fosforan dipotasowy, którego maksymalne dzienne spożycie powinno wynosić 70 mg na kilogram masy ciała. Pamiętajmy, że w celu ograniczenia ewentualnego niedoboru wapnia trzeba ograniczyć spożycie fosforanów, ponieważ tworzą one związki chemiczne z wapniem. Podobnie jest z E 341 (iii), czyli fosforanem triwapniowym.

E 452 (i) to polifosforan sodowy. Polifosforany uważane są za substancje nieszkodliwe, jednak ich nadmiar może utrudnić przyswajanie wapnia, żelaza i magnezu, może się także przyczynić do nasilenia objawów osteoporozy oraz pogorszenia procesów metabolicznych.

Zabielacze do kawy są też kaloryczne – kopiasta łyżeczka ma ok. 25 kcal.

Sumujemy

Już wiemy, że im krótsza lista składników, tym lepiej dla naszego zdrowia. Do kawy najlepsza będzie śmietanka, a jeśli możemy wybrać, sięgnijmy po pasteryzowaną. Dopiero w drugiej kolejności wybierzmy UHT. Lepiej natomiast unikać zabielaczy w proszku, które zawierają wiele budzących zastrzeżeń składników. Uważajmy też na wartość energetyczną, by poranna kawa z mlekiem nie stała się kaloryczną bombą.

Ewa Podsiadły-Natorska/mmch/kuchnia.wp.pl